BAADA ya malalamiko ya wanamuziki wa Afrika
ya Kusini kuhusu uchache wa muziki wao katika radio na TV za huko, shirika la
utangazaji, South African Broadcasting Corporation (SABC) hivi karibuni
lilitangaza kuwa litaanza kupiga muziki wa nyumbani kwa 90% katika vituo vyake
18 mara moja. Swala la ‘local music’ lilianza kulalamikiwa toka mwanzoni mwa
miaka ya 90, lakini nguvu za kelele hizi zilizidi kuanzia Februari mwaka huu
kutokana na kampeni za Don Laka, kiongozi wa wanamuziki na producer ambaye kwa
kutumia mitandao ya kijamii aliweza kuonyesha jinsi tabia ya vyombo vya utangazaji kupendelea kupiga muziki
kutoka Marekani ulivyosababisha ukosefu wa mapato na ajira katika tasnia ya
muziki Afrika ya Kusini. Hali ya kupiga muziki mwingi kutoka Marekani
ulisababisha South African Music Rights Organisation (SAMRO) kupeleka asilimia
kubwa ya mirabaha iliyokusanywa kutoka vyombo vya utangazaji kupelekwa nje
kulipia mirabaha ya wanamuziki wa huko. Mwezi March mwaka huu, Independent Communications
Authority of South Africa(ICASA) chombo kinachoratibu tasnia ya habari South
Africa, kilipandisha mgao wa ‘local content’ kutoka 25% na kuwa 35% kwa vituo
vya biashara, na kutoka 40% kwenda 60% kwa radio za kijamii. Pamoja na kupanda
huku on wanaharakati wa swala hili walitaka asilimia hii ifikie 70%. Na hapo
ndipo Laka na wafuasi wake waliojipa jina la ‘SA Music Movement’ wakitumia kauli mbiu ya ‘nchi yangu
muziki wangu” waliendelea kupigania kuongezeka asilimia ya ‘local content’.
Maamuzi muhimu
Jumatano tarehe 12 May, ndipo SABC
ilipotangaza kuwa itafikisha 90% ya muziki wa nyumbani kwenye vituo vyake. Na
pia shirika hilo likasema litapiga muziki wa wakongwe na wanamuziki wapya
katika tasnia bila upendeleo. Wakati huohuo Chief Operating Officer wa
SABC, Hlaudi Motsoeneng alitangaza
kuwa SABC ilitegemea kufungua kituo kipya cha TV ambacho kilikuwa na lengo la
kukuza local content.
Katika enzi za ukaburu vituo mbalimbali za SABC vilitumia
lugha tofauti, hali iliyopo mpaka sasa, lakini SABC ya sasa ilitaka kila
mwanamuziki wa Afrika ya Kusini ajione nyumbani kwenye kila kituo cha shirika
hilo. Utumiaji wa asilimia hiyo mpya umepangwa kuanza tarehe 1, July 2016.
Utaratibu huu utakuwa katika TV na radio.
Uongozi wa SABC ulisema utakuwa na mikutanao ya mara kwa mara na wadau
kutathmini utendaji kazi wa SABC.
Uamuzi ulivyopokelewa na Laka na wanamuziki
wengine
Kati ya watu waliokuwa na furaha kubwa kwa
uamuzi huu alikuwa ni Don Laka, ambaye aliandika katika ukurasa wake wa
Facebook “Thanks to everyone who supported this, I am very emotional at this
stage. Thanks Bra Kaizer and Hlaudi, a bold leader who listened to my emotional
plea to save our arts. This man shares the same vision as me. The people of SA:
this is a chance to pride yourselves with your own culture!”
Chini ya picha ambayo Laka alikuwa anapeana
mikono na kiongozi mmoja wa SABC aliandika haya “Today I am proud to be a South African. This man Hlaudi made me shed a tear for
the first time in many years…. Freedom at last!“
Wakongwe wa muziki wa Afrika ya kusini nao
walichangia kwa maneno yenye kuonyesha furaha kubwa Sipho ‘Hotstix’ Mabuse
aliandika ‘Katika miaka yangu 50 katika muziki ni habari njema kwa SABC kupiga
muziki kwa 90%. Viva SA music’. Producer Black Coffee aliandika’ Asante wakubwa,
asante Don Lakakwa mchango wako”. Muimbaji wa R&B Danny K aliandika
kuonyesha mshangao na kusema, “Hakika sikutegemea katika maisha yangu ntaona
hii -90%”
Je, hali hiyo itadumu?
Wakati jambo lenyewe linafurahiwa kuna
wanaouliza je, litadumu? Kwa vile SABC imeahidi kukutana na wadau mara kwa
mara, inategemewa mazungumzo hayo yataonyesha dira kama swala hilo litakuwa la
kudumu. Ukikumbuka kuwa SABC walisema kuwa jambo hilo litaanza kwa majaribio ya
miezi mitatu. Hili jambo la kuweka majaribio ya miezi mitatu nalo limechukuliwa
kuwa ni kikwazo. Ian Osrin
producer na sound engineer mwenye hadhi katika tasnia ya muziki Afrika
ya Kusini, kisha sema ana wasiwasi na kipengele hicho kwani kinaweza kuwa ni njia
ya kujipanga kurudia kwenye taratibu zilizozoeleka. Na kuwa ikiwa jaribio hilo
litashindwa, basi kwa miaka 50 ijayo inawezekana hiyo ikawa kisingizio cha
kutoongeza asilimia ya local content.
Wakati wanamuziki kwa ujumla wamefurahia hili
watangazaji wengine wa SABC walikuwa na wasiwasi wa matokeo ya jambo hili
katika mapato ya vituo vyao vikubwa vyenye wapenzi wengi ambavyo muziki wake
ulikuwa hasa ni wa wanamuziki kutoka nje, hasa Metro FM na 5FM.
Je wanamuziki watapata fedha zaidi?
Lalamiko kubwa la Laka lilikuwa mamilioni ya
dola hupelekwa nje ya nchi yao kila mwaka kulipia mirabaha, tena kuwalipa
wanamuziki ambao ni matajiri sana tayari. Swali lilikuwa je kupiga huku muziki
kutafanya wanamuziki walipwe zaidi na je
muziki wa ndani utanunuliwa zaidi? Mwana Hip Hop AKA anaamini kuwa
hatimae wanaweza kuanza kuuza mpaka album milioni moja nchini mwao kwani
wasikilizaji watasikia na kujua kazi zao. Kila mtu anasubiri kuangalia ikiwa
hili litatokea.
Mwisho kuna wale ambao wanasema 90% ni juu
mno, na hakika kampuni za nje zenye kutaka kuuza kazi zake SA hazitakaa kimya
kwa hili. Korea ya Kusini iliwahi kuonja joto la Mmarekani lilipoweka local
content kuwa 80%, USA ikaanza kutumia mabavu yake ya kisiasa kuishusha asilimia
hiyo kwani ghafla mauzo ya kazi za Kimarikani yalishuka. Ubabe huu ndio uliofanya
nchi kadhaa kukutana ka kutengeneza UNESCO Conventiona 2005, ili kulinda
maamuzi ya utamaduni yasiingiliwe kama moja ya rejea katika maamuzi ya kisiasa.
SABC ina vituo 18, japo hivyo ndivyo vyenye
wasikilizaji wengi lakini kuna vituo 150 ambavyo havina uhusiano na SABC, Je,
nini kitatokea?
Swala la muziki wa nje kuteka anga za nchi za
Kiafrika si la Afrika ya Kusini peke yake, malalamiko kama haya yanaendelea
Kenya, Tanzania na Gambia, je nchi nyingine zitafuata nyayo za SABC?
Comments